Αλλεργική επιπεφυκίτιδα - Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Περιεχόμενα

Γενικά

Αλλεργία είναι η αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε εξωτερικούς, αβλαβείς κατά τα άλλα παράγοντες (χημικές ενώσεις, σωματίδια κ.α.) που καλούνται αλλεργιογόνα. Όταν ένα αλλεργιογόνο έρχεται σε επαφή με το μάτι, πυροδοτείται μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που έχει σαν αποτέλεσμα τη φλεγμονώδη αντίδραση του επιπεφυκότα, της λεπτής μεμβράνης που καλύπτει το λευκό μέρος του ματιού και το εσωτερικό τοίχωμα των βλεφάρων. Αυτή η μη λοιμογόνος φλεγμονή ονομάζεται αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

Σε αντίθεση με την ιογενή ή τη μικροβιακή επιπεφυκίτιδα, η αλλεργική δε μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά κανόνα και στα δυο μάτια και περιλαμβάνουν:

Έντονη φαγούρα ή/και κάψιμο
Κοκκίνισμα (διεσταλμένα αγγεία του επιπεφυκότα)
Δακρύρροια ή/και βλεννώδεις εκκρίσεις
Πόνο, φωτοφοβία (έντονη ενόχληση με το φως)
Πρησμένα βλέφαρα (εντονότερα το πρωί)

Ταξινόμηση

Μια ταξινόμηση των οφθαλμικών αλλεργιών ανάλογα με τον τρόπο εμφάνισης αλλά και την αιτία είναι ο ακόλουθος:

Εποχική αλλεργική επιπεφυκίτιδα

Πρόκειται για την πιο συχνή οφθαλμική αλλεργία. Προσβάλει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και συχνά συνυπάρχει με αλλεργική ρινίτιδα. Πρόκειται για αντίδραση στη γύρη ή το γρασίδι και έχει έτσι εποχική εκδήλωση με έξαρση την άνοιξη και διάρκεια λίγων εβδομάδων. Η αποφυγή των αλλεργιογόνων είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης, ενώ τα ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες) και οι συχνές πλύσεις με τεχνητά δάκρυα βοηθούν στις ηπιότερες περιπτώσεις. Σε σοβαρότερες μορφές χρειάζεται πιο ειδική φαρμακολογική αντιμετώπιση.

Ολοετής (ή ετήσια) αλλεργική επιπεφυκίτιδα

Τα αλλεργιογόνα που είναι υπεύθυνα είναι η σκόνη, το “τρίχωμα” από ζώα, τα ακάρεα (ζωύφια που ζουν στα στρώματα, μαξιλάρια κλπ), σπόρια μυκήτων κ.α. Έτσι έχουμε εκδηλώσεις παρόμοιες με αυτές της εποχικής αλλεργικής επιπεφυκίτιδας που όμως διαρκούν όλο το χρόνο. Τα συμπτώματα είναι συνήθως εντονότερα το πρωί και τους φθινοπωρινούς μήνες.

Εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα

Είναι πιο συχνή στην περιοχή της Μεσογείου και σε ξηρά, ζεστά κλίματα. Εκδηλώνεται συνήθως στις ηλικίες από 3 εως 20 ετών με σαφώς μεγαλύτερη συχνότητα στα αγόρια. Μπορεί να συνυπάρχει με άλλες ατοπικές καταστάσεις όπως άσθμα ή έκζεμα. Πρόκειται για χρόνια αλλεργική αντίδραση. Είναι ενεργή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου με υφέσεις και υποτροπές. Συνήθως οι εξάρσεις και τα συμπτώματα είναι εντονότερα την περίοδο από την άνοιξη εως το φθινόπωρο. Στο 95% των ασθενών παρατηρείται αυτόματη ίαση μέχρι το τέλος της εφηβείας. Οι υπόλοιποι έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν ατοπική αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα

Πιο σπάνια νόσος που εμφανίζεται στη μέση ηλικία με την ίδια συχνότητα στα 2 φύλα. Συνήθως υπάρχει ιστορικό χρόνιου εκζέματος ή άσθματος. Τα συμπτώματα διαρκούν όλο το χρόνο με συνήθως μεγαλύτερη ένταση τους χειμερινούς μήνες.

Εξ επαφής (οξεία) επιπεφυκίτιδα

Πρόκειται για μια άμεση και συχνά έντονη αντίδραση σε αλλεργιογόνο παράγοντα που έρχεται σε επαφή με το μάτι. Συχνά πρόκειται για καλλυντικά, make-up ή ακόμα και αρώματα. Εδώ επίσης υπάγονται οι αλλεργίες σε φάρμακα που βρίσκονται σε κολλύρια, ακόμα και σε συντηρητικά κολλυρίων, τεχνητών δακρύων ή υγρών φροντίδας φακών επαφής. Μπορεί να φλεγμαίνει και το δέρμα των βλεφάρων και της γύρω περιοχής.

Επιπεφυκίτιδα από χρήση φακών επαφής (γιγαντιαίων θηλών)

Είναι το αποτέλεσμα του μηχανικού ερεθισμού (τριβής) του επιπεφυκότα που επενδύει τα βλέφαρα. Συχνότερη αιτία του είναι οι φακοί επαφής με αυξημένο τον κίνδυνο όταν συσσωρεύονται στην επιφάνειά τους πρωτεϊνικές ακαθαρσίες.

Θεραπεία

Ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων αλλά και των ευρημάτων κατά την εξέταση ο οφθαλμίατρος επιλέγει την κατάλληλη θεραπεία. Ο συνδυασμός τεχνητών δακρύων και αντιαλλεργικών κολλυρίων είναι αποτελεσματικός στις περισσότερες περιπτώσεις. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί χορήγηση και μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών κολλυρίων ή ακόμα και τοπικών στεροειδών (κορτιζόνης).
Προσοχή: η κορτιζόνη μπορεί να έχει βαρύτατες συνέπειες στα μάτια όπως γλαύκωμα ή καταρράκτης. Ακόμα και πιο ήπια σκευάσματα που μπορεί να είναι αποτελεσματικά στο να “ασπρίζουν” το μάτι δρουν με αγγειοσυστολή. Αποφεύγετε να παίρνετε κολλύρια από το φαρμακείο χωρίς ιατρική συνταγή.

Απλά μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν
- Μην τρίβετε τα μάτια σας: η παροδική ανακούφιση ακολουθείται από απελευθέρωση μεγαλύτερων ποσοτήτων ισταμίνης και επιδείνωση του προβλήματος.
- Αφαιρέστε τους φακούς επαφής και αποφύγετε τη χρήση τους.
- Χρησιμοποιήστε συχνά τεχνητά δάκρυα για να ξεπλύνετε και να ανακουφίσετε τα μάτια σας. Προτιμήστε σκευάσματα χωρίς συντηρητικά.
- Τα ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες) μπορούν να σας ανακουφίσουν.
- Αποφύγετε τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα όταν είναι δυνατόν.
Για την αλλεργία στη γύρη:
- Αποφεύγετε να κυκλοφορείτε την αντίστοιχη περίοδο και ειδικά όταν φυσά πολύ.
- Χρησιμοποιείστε γυαλιά ηλίου ή προστατευτικά γυαλιά όταν πρέπει να βγείτε έξω.
- Κρατείστε κλειστά τα παράθυρα του σπιτιού και του αυτοκινήτου.
- Χρησιμοποιήστε κλιματισμό (φροντίζοντας βέβαια να έχετε καθαρά φίλτρα).
Για την αλλεργία σε σπόρια μυκήτων:
- Αερίζετε καλά τους χώρους και κυρίως μπάνια, κουζίνα και υπόγειο όπου η υγρασία είναι υψηλότερη.
- Χρησιμοποιείστε αφυγραντήρα εαν χρειάζεται. Διατηρήστε τα επίπεδα υγρασίας μεταξύ 30% και 50%.
Για την αλλεργία στα ακάρεα/σκόνη:
- Χρησιμοποιήστε ειδικά καλύμματα για στρώματα και μαξιλάρια που περιορίζουν την επαφή με τα αλλεργιογόνα που παράγονται.
- Πλένετε τακτικά τα κλινοσκεπάσματα σε θερμοκρασία τουλάχιστον 60.
- Χρησιμοποιήστε βρεγμένο πανί ή ηλεκτρική σκούπα με ειδικά φίλτρα (HEPA) αντί για κοινή σκούπα.
Για αλλεργικούς σε κατοικίδια:
- Πλένετε τα χέρια σας με άφθονο νερό μετά από επαφή, όπως επίσης και τα ρούχα σας.
- Αποφύγετε την είσοδο των κατοικιδίων στο σπίτι και ειδικά στο υπνοδωμάτιο.
- Αν τα κατοικίδια ζουν μέσα στο σπίτι αποφύγετε μοκέτες και χαλιά που συγκρατούν τους αλλεργιογόνους παράγοντες τους (πιτυρίδα, σωματικές εκκρίσεις).

Προετοιμαστείτε πριν την έξαρση μιας γνωστής εποχικής αλλεργίας: επισκεφτείτε έγκαιρα τον οφθαλμίατρό σας.