Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS από την Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον ΟΗΕ. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι βασικές πληροφορίες για τον ιό HIV και τη νόσο.
Τι είναι ο HIV και τι το AIDS;
HIV είναι τα αρχικά του Human Immunodeficiency Virus, του ιού που προκαλεί το σύνδρομο AIDS (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome – Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας). Όταν κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται “HIV οροθετικός”, ενώ αν και όταν νοσήσει μιλάμε για το σύνδρομο AIDS, το πιο προχωρημένο στάδιο της μόλυνσης με HIV.
O HIV επιτίθεται και καταστρέφει τα κύτταρα CD4 του ανοσοποιητικού συστήματος. Η απώλειά τους κάνει δύσκολη την αντιμετώπιση από τον οργανισμό μολύνσεις και κάποιους τύπους καρκίνου. Χωρίς θεραπεία ο ιός αποδυναμώνει σταδιακά το ανοσοποιητικό σύστημα και τότε εκδηλώνεται η νόσος.
Πως μεταδίδεται ο ιός HIV;
Ο ιός μεταδίδεται μέσω ορισμένων σωματικών υγρών ενός οροθετικού ατόμου που περιέχουν τον HIV σε ικανή ποσότητα. Τέτοια είναι:
- Αίμα
- Σπέρμα και προσπερματικά υγρά
- Κολπικά υγρά
- Πρωκτικά υγρά
- Μητρικό γάλα
Μπορεί να μεταδοθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλακτικό ή μέσω της από κοινού χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (πχ σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από μία HIV οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού, εφόσον δε λαμβάνει θεραπεία. Εαν η μητέρα είναι υπό θεραπεία, η πιθανότητα μόλυνσης του παιδιού είναι κάτω από 1 στα 100. Μάλιστα η Κούβα είναι η πρώτη χώρα όπου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πιστοποίησε την εξάλειψη της μετάδοσης με αυτόν τον τρόπο.
Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), των κουνουπιών ή άλλων εντόμων, της από κοινού χρήσης οικιακών σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα, του αέρα ή του νερού.
Στην Ελλάδα τα περισσότερα περιστατικά μολύνθηκαν μέσω απροφύλακτης σεξουαλικής επαφής. Την περίοδο 2011-2013 σημειώθηκε σημαντική αύξηση στους χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών, ακολούθησε όμως πτωτική πορεία τα 2 επόμενα χρόνια.
Ποια είναι η θεραπεία του HIV;
Η έγκαιρη χορήγηση συνδυασμού αντιρετροϊκών φαρμάκων υψηλής δραστικότητας (Highly Active Antiretroviral Therapy – HAART), επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη του νοσήματος και μειώνει σε μεγάλο βαθμό τη θνητότητα. Με την καθημερινή λήψη της αγωγής εμποδίζεται ο πολλαπλασιασμός του ιού. Προστατεύεται έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα. Η αγωγή δε θεραπεύει τον οροθετικό ασθενή. Μπορεί όμως να το βοηθήσει να ζήσει πολύ περισσότερο. Μειώνει επίσης τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Για διάστημα 1-2 μηνών από τη μόλυνση μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα κοινού κρυολογήματος ή γρίπης (πυρετός, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, υπνηλία, εξάντληση). Μετά από αυτό το πρώτο στάδιο ο ιός συνήθως δρα αθόρυβα. Μετά από αρκετά χρόνια εμφανίζονται τα πιο σοβαρά συμπτώματα: χρόνια διάρροια, απώλεια βάρους και ευκαιριακές λοιμώξεις (που ένας άνθρωπος με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα δε θα κολλήσει εύκολα ούτε θα περάσει τόσο βαριά).
Η μετάδοση του ιού μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε στάδιο της μόλυνσης, ακόμα και όταν ο φορέας δεν έχει συμπτώματα!
Πως γίνεται η διάγνωση της μόλυνσης;
Η μόλυνση δεν ανιχνεύεται με τις εξετάσεις ρουτίνας που κάνουμε (“γενικές εξετάσεις”). Ο πιο αξιόπιστος τρόπος είναι το test αίματος αντισωμάτων/αντιγόνου 4ης γενιάς (HIV Ag/Ab Combo test). Η εξέταση γίνεται στα 6 Κέντρα Αναφοράς AIDS:
- Ανδρέας Συγγρός
- Ευαγγελισμός
- ΑΧΕΠΑ (Θεσσαλονίκη)
- ΙΚΑ Αλεξανδρούπολης
- Άγιος Ανδρέας (Πάτρα)
- Βενιζέλειο Πανάνειο (Ηράκλειο)
ΠΡΟΣΟΧΗ! Το test πρέπει να γίνεται από ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό ή επαγγελματίες υγείας και το αποτέλεσμα πρέπει να ανακοινώνεται πάντα από γιατρό.
Πως γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου AIDS;
Ένας οροθετικός HIV θεωρείται ότι νοσεί από το σύνδρομο όταν:
- Ο αριθμός των CD4 κυττάρων στο αίμαι πέσει κάτω από 200/mm3 (φυσιολογικές τιμές 500-1600) και/ή
- Ο ασθενής έχει 1 ή περισσότερες ευκαιριακές λοιμώξεις.