Περιεχόμενα

Γενικά
Στάδια νόσου
Παράγοντες κινδύνου
Συμπτώματα
Διάγνωση
Θεραπεία
Πρόληψη

 

 

 

 


Τι ονομάζουμε Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια;Διαβητικός αμφιβληστροειδής

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια νόσος που επηρεάζει πολλά ανθρώπινα όργανα, ανάμεσα στα οποία και τα μάτια. Στο βυθό του ματιού τα τοιχώματα των μικρών αγγείων του αμφιβληστροειδούς (τριχοειδή) προσβάλλονται από τη νόσο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σε άλλα σημεία να εμφανίζουν “διαρροή” (οίδημα) και σε κάποιες περιοχές να μη φτάνει αρκετό οξυγόνο (ισχαιμία). Οι βλάβες αυτές είναι αναστρέψιμες στα αρχικά στάδια. Αν όμως δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα δημιουργούν μόνιμη μείωση της όρασης. Η Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί την συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης στο Δυτικό κόσμο για τις ηλικίες 20-74.

Ποια είναι τα στάδια της Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας;

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια στάδιαΔιακρίνουμε 2 βασικά στάδια της νόσου:

  • Μη παραγωγική (υποστρώματος). Πρόκειται για το αρχικό στάδιο της νόσου. Από τα πάσχοντα τριχοειδή αγγεία διαρρέει ορώδες υγρό, μικρές ποσότητες αίματος και άλλα στοιχεία όπως λιπαρά οξέα. Στο βυθό ο οφθαλμίατρος μπορεί να εντοπίσει μικροανευρύσματα, μικροαιμορραγίες και εξιδρώματα. Όταν οι βλάβες εντοπίζονται στην κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδή, τότε δημιουργείται οίδημα (πάχυνση) ή/και ισχαιμία της ωχράς κηλίδας. Έτσι η κεντρική όραση μειώνεται.
  • Παραγωγική. Το μάτι προσπαθεί να αντιστρέψει την παρατεταμένη ισχαιμία φτιάχνοντας καινούρια αγγεία. Πρόκειται όμως για παθολογικά αγγεία γιατί αναπτύσσονται χωρίς οργάνωση και δε μεταφέρουν με τον απαιτούμενο ρυθμό αίμα στις περιοχές που το χρειάζονται. Επιπλέον μπορούν εύκολα να αιμορραγήσουν στο υαλοειδές και έτσι μπορούν να μειώσουν τελείως την όραση. Σε αρκετές περιπτώσεις οι αιμορραγίες αυτές θα απορροφηθούν από το μάτι, ενώ κάποιες φορές θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν με επέμβαση. Ο ινώδης ιστός που συνοδεύει τα αγγεία αυτά μπορεί να προκαλέσει αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Όταν τα αγγεία αυτά προσβάλουν την ίριδα δημιουργούν νεοαγγειακό γλαύκωμα: το υγρό που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του ματιού δε μπορεί να βγει από το μάτι και έτσι αναπτύσσεται υψηλή πίεση.

Πέρα από τις βλάβες του αμφιβληστροειδούς, ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσει το φακό του ματιού δημιουργώντας πρόωρα καταρράκτη. Μπορεί όπως είδαμε να προξενήσει και νεοαγγειακό γλαύκωμα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Η νόσος προσβάλει άνδρες και γυναίκες με την ίδια συχνότητα. Κινδυνεύουν οι πάσχοντες και των 2 τύπων διαβήτη (1 και 2). Όσα περισσότερα χρόνια πάσχει ο διαβητικός, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Ο κακός έλεγχος του σακχάρου, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερόλη στο αίμα), το κάπνισμα και η παχυσαρκία μπορεί να επιταχύνουν την εμφάνιση της νόσου ή/και να την επιδεινώσουν. Η εγκυμοσύνη μπορεί να χειροτερέψει προϋπάρχουσες βλάβες. Στο διαβήτη της κύησης όμως (που δεν υπήρχε πριν την εγκυμοσύνη και δε συνεχίζεται μετά από αυτή) δεν παρατηρούνται βλάβες στον αμφιβληστροειδή.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Πολύ συχνά ο ασθενής δεν έχει ενοχλήσεις παρά μόνο όταν η νόσος προχωρήσει. Ενοχλήσεις σε πιο προχωρημένα στάδια περιλαμβάνουν:

  • διακύμανση της όρασης (κάποια διαστήματα ο ασθενής βλέπει καλύτερα, κάποια χειρότερα)
  • μικρότερα ή μεγαλύτερα κινούμενα μαύρα στίγματα (μυγάκια ή στην οφθαλμολογική ορολογία μυωψίες)
  • μεγαλύτερες σκιές (σκοτώματα) στο οπτικό πεδίο
  • παραμόρφωση της εικόνας
  • απότομη μείωση της όρασης
  • πόνος στο μάτι

Πως γίνεται η διάγνωση και παρακολούθηση της νόσου;

ΒυθοσκόπησηΟ οφθαλμολογικός έλεγχος (μέτρηση οπτικής οξύτητας, εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία) πρέπει απαραίτητα να συμπληρώνεται με μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και με βυθοσκόπηση: ο οφθαλμίατρος βάζει σταγόνες που διαστέλλουν την κόρη του ματιού. Αυτό του επιτρέπει να ελέγξει το πίσω μέρος του ματιού (βυθό) όπου και εντοπίζονται οι βλάβες.

Κάποιες φορές χρειάζεται να γίνει φλουοροαγγειογραφία: μια χρωστική μπαίνει στη φλέβα του ασθενή, φτάνει στα αγγεία του αμφιβληστροειδή και εκεί υποδεικνύει τις περιοχές που έχουν διαρροή, οίδημα ή ισχαιμία.

Η οπτική τομογραφία (OCT) βοηθά στην καταγραφή αλλά και παρακολούθηση της παθολογίας της ωχράς κηλίδας και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Η πρωτοποριακή OCT-αγγειογραφία μπήκε μόλις το 2015 στο οπλοστάσιό μας επιτρέποντας την απεικόνιση των αγγείων του αμφιβληστροειδούς με μια εξέταση που γίνεται γρήγορα και ανώδυνα, χωρίς τη χρήση χρωστικών ή άλλων φαρμάκων. Μπορεί να γίνει συχνότερα από την κλασική φλουοροαγγειογραφία χωρίς το φόβο των επιπλοκών / ανεπιθύμητων ενεργειών της χρήσης σκιαγραφικών ουσιών.

Με ποιες θεραπείες αντιμετωπίζουμε τη Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια;

Ανάλογα με το είδος, την εντόπιση και την έκταση των βλαβών, μπορούν να εφαρμοστούν ένα από τα ακόλουθα ή και συνδυασμός τους:

Laser φωτοπηξία: μπορεί να «σφραγίσει» τα σημεία των αγγείων που εμφανίζουν διαρροή και έτσι να μειώσει το οίδημα. Με εφαρμογή σε μεγάλη έκταση της περιφέρειας του αμφιβληστροειδή μπορεί  να βοηθήσει να μειωθούν τα νεοαγγεία στην παραγωγική μορφή.

Ενδοϋαλοειδικές ενέσεις: ειδικά φάρμακα (αντιVEGF – Eylea, Lucentis, Avastin) εισάγονται μέσα στο μάτι με τη βοήθεια μιας πολύ λεπτής βελόνας. Η θεραπεία απαιτεί περισσότερες της 1 ενέσεις με μεσοδιαστήματα 1 μηνός ή και παραπάνω. Με τον ίδιο τρόπο χορήγησης σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει και η κορτιζόνη.

Υαλοειδεκτομή: σε περιπτώσεις παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας η βαριά αυτή επέμβαση μπορεί να βοηθήσει να καθαρίσουν μεγάλες ενδοϋαλοειδικές αιμορραγίες, ή να αντιμετωπιστούν άλλες επιπλοκές όπως η ελκτική αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.

Πρόληψη

  • Παρακολουθείτε τακτικά τα μάτια σας. Χρειάζεται ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος και βυθοσκόπηση τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.
  • Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες και την αγωγή του ενδοκρινολόγου/διαβητολόγου σας. Καλές τιμές σακχάρου και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (κάτω από 6,5%) εξασφαλίζουν καθυστέρηση έναρξης και εξέλιξης των βλαβών.
  • Ρυθμίστε  την αρτηριακή σας πίεση. Τα … μαθηματικά της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας λένε ότι για τα μάτια το άθροισμα σάκχαρο + πίεση 1+1=3!
  • Χάστε βάρος. Για κάποιους διαβητικούς το να πετύχουν ισορροπημένο βάρος αποτελεί θεραπεία στο πρόβλημά τους.
  • Οι καπνιστές διακόψτε το κάπνισμα.
  • Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1 συνίσταται να κάνουν έναν πλήρη έλεγχο με τη διάγνωση. Μετά την 5ετία πρέπει να καθιερώσουν έναν ετήσιο έλεγχο.
  • Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 συνίσταται να ξεκινήσουν τον ετήσιο έλεγχο κατευθείαν με τη διάγνωση.
  • Εαν διαπιστωθεί Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια, ο χρόνος ανάμεσα στις επισκέψεις στον οφθαλμίατρο καθορίζεται από τα ευρήματα. Δε μπορεί όμως να υπερβαίνει το 1 έτος.